Hizmetlere Erişim ve Ayrımcılık, 2024

“Hizmetlere Erişim ve Ayrımcılık Modülü” adlı özel konulu çalışma, 2024 yılında Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması ile birlikte modül olarak uygulanmıştır. Avrupa Birliği ülkeleri ile aynı dönemde uygulanan bu modülün amacı, hanelerin evde bakım hizmetlerine erişimi, resmi çocuk bakım hizmetleri, ayrımcılık ve toplu taşım kullanımına ilişkin bilgileri tespit etmektir.

Hanehalklarının %7,8’i en az bir üyesi için evde bakım hizmetine ihtiyaç duydu

Hanelerin %7,8’i en az bir üyesinin uzun dönemli fiziksel veya zihinsel hastalık, sakatlık veya yaşlılık nedeniyle sağlık ve evde bakım hizmetlerine ihtiyaç duydu. Sağlık ve evde bakım hizmetlerine ihtiyaç duyan hanehalklarının %9,6’sı, bu fert/fertlerin bakımı için profesyonel sağlık ve bakım hizmeti veren kişilerden, hane tarafından ödenmese dahi (örn; devlet tarafından ödeniyorsa) evde ücret karşılığı bakım hizmetlerine erişebildi. Sağlık ve evde bakım hizmetlerine ihtiyaç duyan hanehalklarının %90,4’ü ise evde sağlık ve bakım hizmeti alamadı.

Sağlık ve evde bakım hizmetlerine ihtiyaç duyanların aldıkları profesyonel bakım hizmeti, 2024

Çocukların %1,5’i zorunlu eğitim saatleri dışında profesyonel bakım hizmetine ihtiyaç duydu

Zorunlu eğitim faaliyeti dışında uzmanlaşmış bir kişi veya kurumdan alınan bakım hizmetine veya bu bakım hizmetinden faydalanıp daha fazlasını almaya ihtiyaç duyan 0-12 yaş arasındaki çocukların oranı %1,5 olarak tahmin edildi. Uzmanlaşmış bir kişi veya kurumdan alınan bakım hizmetine ihtiyaç duyan bu çocukların %74,7’si maddi yetersizlik, %21,4’ü hizmet alınacak yerin koşulları ile uyumsuzluğu, %3,9’unun ise diğer nedenlerle bakım hizmetine ulaşamadığı tespit edildi.

Çocuk bakım hizmetine ihtiyaç durumu ve bu hizmetin alınamama nedenleri, 2024

Toplu taşıma harcamaları hanelerin %5,3’üne çok yük getiriyor

Son 12 ay içerisinde toplu taşıma harcamalarının haneye getirdiği yük incelendiğinde; hanehalklarının %5,3’üne toplu taşıma harcamasının çok yük getirdiği, %46,7’sine ise biraz yük getirirken, %33,6’sına ise yük getirmediği görüldü. Hanehalklarının %14,4’ünün toplu taşıma harcaması olmadı.

Son 12 ay içerisinde toplu taşıma harcamalarının haneye getirdiği yük (%), 2024

Fertlerin %2,4’ü kamu kurumunda veya kamu hizmeti alırken ayrımcılığa uğradığını hissetti

Son 12 ay içerisinde 15 ve daha yukarı yaştaki fertlerden, herhangi bir kamu kurumunda veya kamu hizmeti alırken (yüz yüze, telefon veya e-posta) bir kez bile olsa ayrımcılık hissedenlerin oranı %2,4 oldu. Son beş yıl içerisinde konut kiralamaya veya satın almaya çalışırken ayrımcılığa uğradığını hissedenlerin oranı ise %1,1 olarak tahmin edildi. Son 12 ay içerisinde ebeveyn/veli veya öğrenci olarak bir eğitim kurumundan biri ile iletişim kurarken ayrımcılığa uğrayanların oranı %0,8, kamusal alanlarda (alışveriş merkezi, kafe, restoran vb.) veya eğlence/spor tesislerini kullanırken ayrımcılığa uğradığını hissedenlerin oranı ise %0,6 oldu.

Ortama göre ayrımcılığa uğradığını hissedenlerin oranı (%), 2024